Terug naar de basis
Buiten regent het. Maar niet echt. Het is een film over regendruppels van Jólan van der Wiel. In de film Journey of a Raindrop volgen we de weg die de regendruppel aflegt, door een landschap van natuurverschijnselen.
Gefascineerd door de magnetische kracht ging Jólan van der Wiel het experiment aan: ‘Ik probeer de onzichtbare natuurlijke krachten te materialiseren’. Dit wordt vooral duidelijk in de serie ‘Dragonstone’, die bestaat uit verschillende architectonische sculpturen. Ze doen denken aan een soort futuristische, ondergrondse spelonken.
De aparte vorm van de sculpturen roept al snel de vraag op: hoe zijn deze sculpturen gemaakt? Ze zijn duidelijk niet door mensenhanden gevormd. Tijdens zijn afstudeerperiode aan de Rietveld Academie begon Van der Wiel te experimenteren met magnetisme. Bij de keramiekwerkplaats sundaymorning@ekwc heeft hij dit experiment verder door kunnen voeren. Door metaalpoeder toe te voegen aan vloeibare klei ontdekte hij een materiaal waarmee hij vormen kon manipuleren. Met behulp van een magnetisch veld zou dit materiaal aantrekken of afstoten. Bij de ‘Dragonstone’-sculpturen bracht hij dit speciale kleimengsel laag voor laag aan, waarbij er een magnetisch veld boven de sculptuur geplaatst was. Dit zorgde ervoor dat de klei als het ware omhoog groeide, zijn eigen weg volgde. Vervolgens stolde de klei waarna het in de oven gebakken kon worden. In onderstaand fragment is dit proces terug te zien:
Het is opvallend hoe Van de Wiel de natuur op een voetstuk plaatst. Hij ziet zichzelf dan ook vooral als ontwerper: ‘Het gaat om de concepten. De natuur is de kunstenaar’. Hij is eigenlijk de bemiddelaar tussen de wetten van de natuur en het materiaal dat op die manier gemanipuleerd wordt. Hij creëert omstandigheden waarin de natuur zijn werk kan doen. Aanvankelijk gebruikte Van der Wiel deze technieken in de toegepaste kunst. Zo heeft hij samengewerkt met de experimentele modeontwerpster Iris van Herpen voor de Paris Fashion Week 2014. De laatste tijd richt hij zich minder op functionele objecten maar meer op het experiment zelf, en welke vormen hieruit voortkomen.
Van der Wiel heeft een soort geografische kaart ontworpen van alle ruimten waardoor de regendruppel zich beweegt: van de zwaartekracht, naar de luchtdruk, naar de centrifugale kracht, en zo verder. Deze beelden en het idee over natuurkrachten tonen verwantschap met het gedachtegoed van de Maya’s. Zij stonden in nauw contact met de natuurlijke elementen en energie. Van der Wiel probeert in zijn werk terug te gaan naar deze elementen: ‘We leven in een tijd waar alles gemaakt wordt door mensen en machines, en we vergeten soms wat de natuur in zich heeft en welke mogelijkheden dit met zich mee brengt’.